Hagop Oshagan

Hagop Oshagan

Hagop Oshagan (born Hagop Kyufejian) is a towering figure^{[citation needed]} in Armenian literature of the twentieth century. He was an Ottoman Armenian author whose major works were written in Western Armenian and in exile, after he survived the 1915 genocide of the Armenians. His great novels have been compared to those of the masters of the nineteenth and twentieth century novel, particularly Dostoyesky who was by Oshagan's own admission his inspiration.

Biography

Oshagan was born in 1883 in Soloz, a village in the Bursa region of the Empire, which had a mixed population of Turks, Armenians, Tartars, Jews and other minorities. Oshagan was spared the fate of many of his fellow writers and escaped the Ottoman genocidal machinery by fleeing to Bulgaria in 1918, disguised as a German officer. He returned to Istanbul in 1919 for a brief two-year stay, teaching literature and participating in the literary activities of the Armenian community. The departure in 1922 from Istanbul proved to be permanent. After 1922, he lived for a brief time in Plovdiv, Bulgaria, then for longer periods in Egypt, Cyprus, and Palestine, where he taught Armenian literature and forged a reputation as a charismatic educator and prolific writer of fiction, drama, and literary criticism.

The 1915 genocide of the Armenians of the Ottoman Empire defined Oshagan's larger project—the literary reconstruction of the lost ancestral homeland. To this life-mission, he devoted his expansive knowledge of Armenian literature, his intimate experience of village life and of Turkish-Armenian relations, and his extraordinary style.

Oshagan forged a demanding role for himself as a novelist, short story writer, and playwright; a literary critic and historian; and a teacher of literature. Among his many novels are the trilogy Haruyr Meg Darvan (One Hundred and One Years); Dzag Bdoog (The Harlot), and his unfinished magnum opus, Mnatsortats (Remnants), parts of which have been translated into English by G.M.Goshgarian, who has translated more Oshagan than any other person. There is a scattering of other translations into English, French, and Turkish.

Oshagan's output as a literary critic and historian is grounded in the monumental, ten-volume Panorama of Armenian Literature which has been used as a textbook in some of the best-known Armenian high schools. He is also the author of shorter, book-length volumes of literary studies.

Oshagan died while on a visit to Aleppo, on February 17, 1948, on the eve of a planned visit to the killing fields of Der Zor where thousands of Armenians had perished on the long death march.

Oshagan is the father of Vahé Oshagan, who died in 2000, and is considered one of the most important figures of modern Western Armenian poetry of the diaspora.

The commentary on Oshagan—the scholarship, the journalism,the testimonials and memoirs—is voluminous and diverse, in Armenian, French and English. Marc Nichanian's 200-page Bibliography of Hagop Oshagan is an invaluable source for Oshagan studies. Nichanian has written extensively about Oshagan, and is one member of a group of "Oshaganologists." This group also includes the witer's son, Vahé; Krikor Beledian, poet, novelist and literary critic, in Paris; Nanor Kebranian, Columbia University professor, NYC; Boghos Snabian, Oshagan's student and editor, Beirut; Shoushig Dasnabedian, teacher and writer, Beirut; and several respected scholars in Armenia and in the diaspora.

Bibliography

In Armenian volumes

1. Խոնարհները, Ա․ հատոր, հրատ․ «Կիլիկիա» գրավաճառանոցի թիւ 8 (Ա․ շարք, Մատենաշար Հայկաշէն, թիւ 3), Կ․Պոլիս, տպագր․ Արարատ, 1920, 122 էջ։
2. Խորհուրդներու մեհեանը, հրատ․ «Լուսաղբիւր» գրադարան, Մատենաշար «Գողթան», թիւ 2, Կ․Պոլիս, տպագր․ Սանճագճեան, 1922, 128 էջ։
3. Երբ պատանի են, հրատ․ Յ․Մ․ Սէթեան, թիւ 8 (Կ․Պոլիս, տպագր․ Յ․Մ․ Սէթեան, 1926), 123 էջ։
4. Մնացորդաց, վէպ մեր ժամանակներէն։ Լոյս տեսած է երեք հատորով, Մատենաշար Յուսաբեր, թիւ 27, 28, 29, Գահիրէ։ Հատոր Առաջին, Արգանդի ճամբով, 1932, 557 էջ։ Հատոր Երկրորդ, Արիւնի Ճամբով, Ա․ մաս, երեք գիրք, 1933, 540 էջ։ Հատոր Երրորդ, Արիւնի Ճամբով, Բ․ մաս, երեք գիրք, 1934, 652 էջ։
5. Ստեփանոս Սիւնեցի, քնարախաղ Միջին Դարէն, Փարիզ, տպագրութիւն Արաքս, 1938, վեց պատկեր, 128 էջ։
6. Հայ գրականութիւն, ի յիշատակ Յակոբայ Աշըգեան Կեսարացւոյ 1819-1887, Երուսաղէմ, տպագր․ Սրբոց Յակոբեանց, ԻԴ+672 էջ։ Ա․ տպագրութիւն՝ 1942։ Բ․ տպագրութիւն, 1957։ Գ․ տպագրութիւն, 1966։ Երկրորդ եւ երրորդ տպագրութիւնը՝ նոյնպէս Երուսաղէմ։
7. Երբ մեռնիլ գիտենք, Վարդանանք, Խորհուրդ հայ միջնադարէն, երեք արար։ Սրբոց Թարգմանչաց շրջանաւարտից միութիւն, Մատենաշար թիւ 1, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1944, 69 էջ։
8. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Առաջին հատոր՝ Զարթօնքի սերունդ, Ա․-Բ․ գիրք, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1945, 366 էջ։
9. Սփիւռքը եւ իրաւ բանաստեղծութիւնը (Վահան Թէքէեանի առիթով), Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1945, 111 էջ։
10. Քաղհանք, հրատ․ Յոբելինական Յանձնաժողովոյ, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1946, ԻԵ+144 էջ։
11. Վկայութիւն մը, Մատենաշար Նայիրի թիւ 2, Հալէպ, 1946, 127 էջ։
12. Օրն օրերուն, Խորհուրդ (Մեր ժամանակներէն), երեք արար եւ մէկ պատգամ։ Սրբոց Թարգմանչաց շրջանաւարտից միութիւն, Մատենաշար թիւ 2, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1947, 81 էջ։
13. Արեւելահայ բանաստեղծութիւնը եւ Էջմիածին, Գարեգին Կաթողիկոս Յովսէփեան, Անթիլիաս, տպարան Կաթողիկոսութեան, 1948, Զ+208 էջ։
14. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Հինգերորդ հատոր՝ Իրապաշտները, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1952, Գ+486 էջ։
15. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Երկրորդ հատոր՝ Ռոմանթիքները, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1953, 446 էջ։
16. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Երրորդ հատոր՝ Կրտսեր ռոմանթիքներ, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1954, 183 էջ։
17. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Չորրորդ հատոր՝ Դէպի իրապաշտները, Երուսաղէմ, տպ․ Սրբոց Յակոբեանց, 1956, 523 էջ։
18. Խոնարհները, հրատ․՝ Յ․ Օշականի աշակերտներուն, թիւ 1, Պէյրութ, տպ․ Անի, 1958, 371 էջ։
19. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Վեցերորդ հատոր՝ Արուեստագէտ սերունդ, Եղիշէ Դուրեան, Դանիէլ Վարուժան, Զապէլ Եսայեան, Պէյրութ, տպ․ Համազգային, 1968, 357 էջ։
20. Երկեր, հրատ․ Գէորգ Մելիտինեցի Գրական Մրցանակի եւ Վերահրատարակութեան Հիմնադրամի Յանձնաժողովի, թիւ 9, Անթիլիաս, տպ․ Կաթողիկոսութեան Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, 1973, 535 էջ։ Խմբագիր՝ Պօղոս Սնապեան։
21. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Եօթներորդ հատոր՝ Արուեստագէտ սերունդ, Կաթողիկոսութիւն Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Անթիլիաս, 1979, Ժ+438 էջ։
22. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Ութերորդ հատոր՝ Արուեստագէտ սերունդ, Կաթողիկոսութիւն Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Անթիլիաս, 1980, 506 էջ։
23. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Իններորդ հատոր՝ Արուեստագէտ սերունդ, Կաթողիկոսութիւն Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Անթիլիաս, 1980, 534 էջ։
24. Երկեր, Երեւան, «Սովետական Գրող» հրատարակչութիւն, 1979, 488 էջ։ Խմբագիր՝ Ստեփան Կուրտիկեան, որ ստորագրած է յառաջաբանը։
25. Համապատկեր արեւմտահայ գրականութեան, Տասներորդ հատոր՝ Արուեստագէտ սերունդ, Յակոբ Օշական, Խմբագիր՝ Վրդ․ Հերկելեան։ Կաթողիկոսութիւն Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Անթիլիաս, 1982, ԻԴ+647 էջ։
26. Կայսերական Յաղթերգութիւն։ Այս ընդհանուր վերնագրին տակ՝ հատորը կը պարունակէ ուրիշ երկու շարք՝ «Հինէն ու նորէն» եւ «Երբ պզտիկ են»։ 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 1, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 212 էջ։
27. Մայրիներու շուքին տակ (Գրական զրոյց Յ․ Օշականի հետ), 100-ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 2, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 152 էջ։
28. Սիւլէյման Էֆէնտի, 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 9, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1985, 239 էջ։
29. Քնարախաղեր, 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 4, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 112 էջ։
30. Մինչեւ ո՞ւր․․․, թատերգութիւն, 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 5, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 96 էջ։
31. Նամականի, Ա․ հատոր, 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 6, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 128 էջ։
32. Հրաշքը, 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 7, Անթիլիաս, տպ․ Կաթողիկոսութեան, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 72 էջ։
33. Երբ հիները կը կարդանք, 100ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 8, Պէյրութ, Ալթափրէս, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 1983, 128 էջ։
34. Սասունցի Դաւիթ (քնարախաղ), Երաժշտութիւն՝ Շահան Պէրպէրեան, լոյս տեսած Նոր Եորկ, առանց թուականի (պիտի ըլլայ 1984), 40 էջ։ Խմբագիր՝ Թորգոմ Արքեպիսկոպոս Մանուկեան։
35. Սահակ Պարգեւեան, վէպ, Անթիլիաս, Վահէ Սէթեան տպարան, 1985, 468 էջ։
36. Երկնքի Ճամբով (Խաղ մը մեր ժամանակներէն, Դրուագ մը մեր տարագրութենէն), թատերգութիւն, Պէյրութ 1985, Գառնի Մատենաշար, թիւ 2, 136 էջ, խմբագիր՝ Վարուժան Ծ․ Վրդ․ Հերկելեան, Յառաջաբան՝ Էլօ Սարաճեան (էջ 5-11)։
37. Յակոբ Օշական-Վահան Թէքէեան, ներածական եւ ծանօթագրութիւններ՝ Վաչէ Ղազարեանի կողմէ, հրատ․ Հ․Բ․Ը․ Միութեան Վահրամ Ապտալեան Մշակութային Հիմնադրամի, Պէյրութ, Հայ Տիպ-Քոմփիւկրաֆ, Թեքնոփրէս, 1985, 168 էջ։
38. Մեր մատենագիրները (Վերլուծումներ), 100ամեակի հրատարակութիւն, Անթիլիաս, 1987, 120 էջ, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան։
39. Մնացորդաց, վերահրատարակութիւն Պօղոս Սնապեանի խմբագրութեամբ, Տպարան Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, Անթիլիաս, 1988։ Ա․ հատոր՝ 551 էջ, Բ․ հատոր՝ 534 էջ, Գ․ հատոր՝ 624 էջ։
40. Երեք թատերախաղեր, հրատ․ Համազգային Մշակութային Ընկերակցութեան, Սան Ֆրանսիսքօ, 1990, 676 էջ։ Կազմեց՝ Վահէ Օշական։ Գեղարուեստական սարքաւորում՝ Գուրգէն Գասապեան։
41. Կեանքին պէս, Լոս Անճելըս, 1995, 284 էջ։ Տպարան Ապրիլ։ Պատրաստեց՝ Վահէ Օշական։
42. Գրականութեան համար, Երեւան, 1997, 94 էջ։ Գրիգոր Յակոբեանի աշխատասիրութեամբ։ Հրատ․՝ «Երեւան», Հայաստանի Ազգային Գրապալատ։
43. Ծակ-Պտուկ, Հրատ․՝ Գէորգ Մելիտինեցի Գրական Մրցանակի եւ Վերահրատարակման Հիմնադրամի Յանձնաժողովի, Տպ․ Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, Անթիլիաս, 1996։
44. Հարիւր մէկ Տարուան, հրատ․՝ Գէորգ Մելիտինեցի Գրական Մրցանակի, Տպ․ Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, Անթիլիաս, 1997, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան։
45. Ա․ Աստուած կ՚իջնէ, Բ․ Երբ մեռնիլ գիտենք, 50-ամեակի հրատարակութիւն, թիւ 2, Համազգային Վահէ Սէթեան Տպարան, Պէյրութ, 1998, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, 96 էջ։
46. Մոռցուած բաներ, 50-ամեակի հրատարակութիւն թիւ 2, խմբ․՝ Պօղոս Սնապեան, Համազգային Վահէ Սէթեան Տպարան, Պէյրութ, 1998, 133 էջ։
47. Սերմնացան, 50-ամեակի հրատարակութիւն թիւ 1, Համազգայինի Վահէ Սէթեան տպարան, Պէյրութ, 1998, 160 էջ, խմբագիր՝ Պօղոս Սնապեան։
48. Երկեր, հրատարակութիւն «Գէորգ Մելիտինեցի» Գրական մրցանակի, թիւ 35, խմբագիր՝ Պօղոս Սնապեան, տպարան Կաթողիկոսութեան Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Պէյրութ, 1998, 616 էջ։
49. Հարիւր մէկ տարուան։ Հաճի Ապտուլլահ, խմբագիր՝ Գրիգոր Յակոբեան, Երեւան, Ապոլոն հրատարակչութիւն, 2000։

References